Fuzja dla Energii, organizacja koordynująca projekt ITER

F4E, czyli Fuzja dla Energii (ang. Fusion for Energy) to organizacja Unii Europejskiej (UE), której zadaniem jest zarządzanie wkładem UE w projekt ITER (ang. International Thermonuclear Experimental Reactor – Międzynarodowy Eksperymentalny Reaktor Termonuklearny). Została utworzona w 2007 roku, a jej działalność przewidziana jest na 35 lat. Należą do niej Komisja Europejska, państwa członkowskie UE oraz stowarzyszona z nimi Szwajcaria.

Fuzja dla Energii została powołana do życia w ramach jednej ze Wspólnot Europejskich – EUROATOMU. Prócz realizacji swojej głównej misji związanej z ITER, jest odpowiedzialna za współpracę z europejskim przemysłem i branżą badawczo-rozwojową (B&R). Celem tej kooperacji jest finansowanie projektów związanych z budową, produkcją i testowaniem komponentów technicznych do reaktorów termojądrowych.

F4E ma też za zadanie rozszerzenie współpracy UE z Japonią w zakresie wykorzystania energii termojądrowej. Obecnie opiera się ona głównie na umowie Broader Approach Agreement o wspólnym prowadzeniu badań nad reaktorami termojądrowymi.

ITER

ITER to międzynarodowe przedsięwzięcie realizowane przez kraje członkowskie UE, USA, Chiny, Koreę Południową, Szwajcarię, Rosję, Japonię oraz Indie. Określa się go jako najambitniejszą inicjatywę naukową na świecie.

Znaczenie akronimu nazwy projektu tylko podkreśla jego wyjątkowość. ITER to po łacinie „droga”, co świetnie koresponduje z istotą jego działalności, czyli dążeniem do stworzenia reaktora wytwarzającego energię jądrową przy użyciu mechanizmów, które zasilają nasze Słońce i gwiazdy.

W ramach inicjatywy wybudowany zostanie największy na świecie tokamak. Urządzenie to będzie przeznaczone do przeprowadzania reakcji termojądrowych i prowadzenia eksperymentów dotyczących pozyskiwania czystej energii na ogromną skalę. Prace nad konstrukcją reaktora ITER trwają od 2010 roku. Ulokowany będzie on w Saint Paul-lez-Durance, mieście na południu Francji. Przewiduje się, że prace zakończą się w 2025 roku i wtedy też przeprowadzone zostaną pierwsze badania naukowe.

Warto podkreślić, że to właśnie F4E jest głównym koordynatorem projektu ITER. Unia Europejska jest też głównym źródłem jego finansowania – aż 45% budżetu ITER jest kontrybucją UE. Pozostałe kraje biorące udział w przedsięwzięciu wnoszą składki stanowiące ok 9% jego zasobów finansowych. Należy zaznaczyć, że koszt budowy samego tokamaka to szacunkowo 20 miliardów euro. Ilość środków dystrybuowanych poprzez ten projekt do przemysłu i sektora badawczo-rozwojowego jest więc ogromna.

Zobacz jak będzie wyglądał ITER, po zakończeniu budowy:

Współpraca z F4E i ITER

Ze względu na skalę projektu ITER, F4E generuje duże zapotrzebowanie na różnorodne produkty i usługi. Związane jest ono nie tylko z fizyką jądrową, ale też codziennym funkcjonowaniem organizacji i pracami budowlanymi.

Sukces organizacji, jaką jest Fuzja dla Energii, zależy od sprawnej i przynoszącej efekty współpracy z przemysłem i organizacjami B+R. Skupia się ona głównie na budowaniu, produkcji i testowaniu komponentów technicznych do reaktorów termojądrowych. Warto podkreślić, że instytucja ta współpracowała już z kilkuset europejskimi firmami i organizacjami naukowo-badawczymi.

Budżet F4E na lata 2008-2020 to ponad 7 miliardów euro, z których 60% zostanie przeznaczone na działania związane z ITER. Z tych środków biznes i sektor B+R może korzystać biorąc udział w przetargach lub konkursach grantowych. Podstępowania przetargowe prowadzone są na postawie zasad zgodnych z regulacjami Unii Europejskiej, a ich najważniejszym kryterium jest relacja najkorzystniejszej ceny i najlepszej jakości. W zależności od wartości zamówienia, którego dotyczą, mogą mieć one charakter otwarty lub zamknięty, formę negocjacji tudzież dialogu konkurencyjnego. Mogą w nich brać udział podmioty działające na terenie państw członkowskich. F4E nie wdraża programu bilansowania udziału krajów członkowskich w zamówieniach. Monitoruje jednak stale sytuację i w przypadku, gdy liczba dostawców z określonego państwa jest zdecydowanie niższa, podejmuje działania mające zdynamizować ten współczynnik.

Firmy zainteresowane współpracą z F4E powinny zarejestrować się w bazie dostawców organizacji. Na powiązanym z nią portalu, który dedykowany jest biznesowi, znajdują się aktualne ogłoszenia przetargowe oraz zasady udziału w postępowaniach.

Przejdź do bazy dostawców F4E   Przejdź do ogłoszeń przetargowych F4E

Granty są formą bezpośredniego finansowania mającego zapewnić realizację projektów i zadań badawczo-rozwojowych związanych z działalnością F4F. Informacje o aktualnych naborach wniosków konkursowych znajdują się na stronie instytucji.

Fuzja dla Energii udziela wsparcia przedsiębiorstwom i instytucjom B+R również w skali lokalnej. W tym celu została powołana sieć ILOs (ang. Industrial Liaison Officers), czyli krajowych koordynatorów do spraw współpracy organizacji z przemysłem. Do ich zadań należy promowanie korzyści oraz zasad współpracy biznesu i nauki przy projekcie ITER, a także wspieranie przedsiębiorców w udziale w postępowaniach przetargowych oraz kooperacji z F4F.